Okulda sunum yapmak için hazırlanıyorsunuz. Karşınızda eğitmenler var. Sunumu yaptığınız esnada dikkatinizi vücudunuza yöneltiyorsunuz ve o da ne! Bir anda çıplak olduğunuzu görüyorsunuz. Bu durum karşısında yaşayacağız gerginliği ve utancı düşünün. İşte sosyal anksiyete ya da sosyal fobi dediğimiz probleme sahip bireylerin toplum içinde hissettikleri durumu bu örnekle anlatabiliriz. İnsan sosyal bir varlıktır ve yaşamını sürdürebilmesi için diğer insanlarla etkileşim halinde olması gerekir. Her birimiz pek çok nedenden ötürü az ya da çok diğer insanlarla etkileşim içerisinde oluruz. Ancak bazı kimseler için sosyal alanlar ve insanların etkileşim halinde olduğu bu alanlarda bulunmak ızdırap gibi gelir. Özellikle dikkatin kendi üzerinde toplanması ve incelendiğini hissetmesi bu kişiler için yoğun kaygı ve gerginlik oluşturan bir durumdur. Bu kişiler mümkün olduğunca sosyal ortamlarda bulunmamaya ve kendinde gerginlik oluşturacak sosyal etkileşimlerden uzak durmaya çalışmaktadır. Bu kaçınma davranışları ile birlikte kişi kısa süreli olarak rahatlasa da uzun vadede bu problemin gelişmesine ve genişleyerek daha fazla alana yayılmasına katkı sağlamaktadır. Sosyal anksiyete problemine sahip bireyler, sosyal ortamda etkileşim halinde olduklarında benzer birtakım fiziksel ve ruhsal belirtiler gösterebilir. Bunlar; yüz kızarması, terleme, ağızda kuruma, kaslarda gerginlik, çarpıntı, nefes almakta zorlanma, titreme gibi fiziksel belirtilerle birlikte, ‘’kaygılı olduğumu belli etmemeliyim’’, kusursuz görünmeliyim, hata yapmamalıyım, herkes beni beğenmeli, yetersizim ve çaresizim gibi düşünceler ve sosyal ortamlara girmeme, göz kaçırma, bulunulan ortamı terk etme gibi davranışlar görülebilir. Bu gibi düşünce ve davranışlar kaygıyı daha da alevlendirip içinde bulunulan durumu daha da zorlaştırabilir. Bu zorlukla birlikte bireyin yaşadığı bazı problemler şunlardır:
· İlgi odağı olmaktan mümkün olduğunca kaçınmak, özellikle diğer insanların dikkatinin bireyin kendisi üzerine toplanmasını sağlayacak davranış ve tutumlardan kaçınması,
· Küçük bir etkinlikte ya da sunum yapma gibi durumlarda çok zorlanma ve mümkün olduğunca kaçınmak,
· Yetkili biri ile konuşmakta zorlanma,
· Toplum içinde yemek yemekte zorlanma,
· Başkaları tarafından izlenirken çalışmak ya da yazı yazmakta zorlanmak,
· Yabancılarla karşılaşmak ve tanımadığı biriyle sohbet etmeye çalışmakta çok zorluk çekmek,
· Birilerinin oturduğu odaya girmek ya da sınıfa geç girerken zorlanmak,
· Israrcı bir satıcıya hayır diyememek ya da karşı çıkmakta güçlük çekmek,
· Pazarlık yapmak ya da herhangi bir malı iade etmekte zorlanmak,
Bu benzeri durumlar karşısında, kişiden kişiye şiddeti değişse de yoğun kaygı yaşamak ve zorlanmak sosyal fobik bireylerde sıkça görülen bir durumdur. Psikoterapi desteği ile yaşam kalitenizi bozan ve sizi toplumdan izole eden ve insanlarla birlikte yaşamayı zora sokan bu problemden kurtulabilirsiniz.
SOSYAL FOBİ SORULARI:
1.) Hangi durumlarda kendinizi gergin hissediyorsunuz ?
2.) Bahsettiğiniz durum ne zamandan beri var ?
3.) Bu durumla baş edebilmek için ne tür stratejiler kullandınız ve stratejiler işe yaradı mı ?
4.) Bu durumdan kurtulmak için destek aldınız mı ?
5.) Sizinle aynı durumdan muzdarip olan başka aile ferdiniz var mı ?
6.) Sizinle aynı durumu paylaşan bir kimse için neler önerirdiniz?
7.) Ne olsaydı bu problemden kurtulabilirdiniz?
8.) Başkalarının dikkatinin üzerinize yönelmesi sizi rahatsız eder mi ? Özellikle hangi durum ve yerlerde bu durumu yaşamaktasınız ? Buna dair olumsuz anınız var mı ?
9.) Gerginlik esnasında zihninizden neler geçiyor? Vücudunuz da ne gibi belirtiler oluyor ?
10.) O an yaşanabilecek en kötü şey ne olurdu ?
11.) O esnada diğer insanların sizin hakkınızda ne düşünmeleri sizi rahatsız eder ?
12.) Bu düşüncelerden en rahatsız edici olanı hangisidir ?
13.) Toplu alanlarda sizi geren şey tam olarak nedir ?
14.) Sizinle benzer durumları paylaşan bir kimse hakkında ne düşünürdünüz?
15.) Sizce probleminizin nedeni nedir ?
16.) Bu problemi devam ettiren ne tür düşünce ve davranışlara sahip olabilirsiniz ?
17.) Bu problem ortadan kalksa hayatınızda ne değişir ?
18.) Sizinle aynı problemi taşımayan insanları gördüğünüz zaman onlar hakkında ne düşünürdünüz ?
19.) Bu problemin ortadan kalkabileceğine inanıyor musunuz ?
20.) Bu problemin izin başladığı dönemde olumsuz bir şey yaşadınız mı ?
